Wszystko zaczęło się od wody solankowej, od zarania dziejów wypływającej na ziemię pod Krakowem. W 1248 roku w Bochni podczas wiercenia jednej ze studni natrafiono na pokłady soli kamiennej, będące pozostałością morza, które wyschło ok. 13 mln lat temu. Tradycja chce, by do odkrycia złóż „białego złota” przyczyniła się księżniczka Kinga, węgierska żona księcia Bolesława Wstydliwego, późniejsza święta Kościoła Katolickiego. Pragnąc obdarować swoich nowych polskich poddanych solą, miała wrzucić swój pierścień do jednego z szybów kopalni na Węgrzech. Pierścień został odnaleziony w bryle soli pod Krakowem i zapoczątkował wydobycie tego kruszcu nad Wisłą.
Na eksporcie małopolskiej soli zbudowano późnośredniowieczną Polskę. Niezbędna do konserwacji żywności, szczególnie szybko psującego się mięsa, od wieków stanowiła wręcz środek płatniczy, czego ślady przechowuje do dziś język (angielskie salary – pensja). Król Kazimierz Wielki utrzymywał Akademię Krakowską (dzisiejszy Uniwersytet Jagielloński) właśnie dzięki zyskom z kopalni, przekształconych później w górnicze przedsiębiorstwo pod nazwą Żupy Krakowskie.
Rozmach i potęga podkrakowskich kopalni soli od setek lat przyciągają turystów. Jednym z pierwszych był Mikołaj Kopernik, który odwiedził Wieliczkę w 1493 roku. Kiedy 300 lat później do Małopolski przyjechał Johann Wolfgang von Goethe, w mniejszym stopniu interesował go Kraków i jego zabytki, bardziej zakamarki wielickich sztolni. Przemysłowe wydobycie soli w obu kopalniach ostatecznie dobiegło końca w latach 90. XX wieku.
Dziś dwa podziemne miasta to jeden z symboli regionu, potwierdzony wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Udostępniona dla turystów część kopalni w Wieliczce to zaledwie 2% z 245 kilometrów solnych korytarzy! Najbardziej zapada w pamięć wizyta w słynnej Kaplicy św. Kingi, której całe wyposażenie, łącznie z żyrandolami i efektownymi płaskorzeźbami jest wykute w soli. W posiadającej doskonałą akustykę kaplicy regularnie goszczą koncerty, m.in. wykonawcy muzyki dawnej odwiedzający Kraków podczas Festiwalu Misteria Paschalia. Inne znane wielickie przestrzenie to wypełniona jeziorem Komora Weimar z efektownym zejściem schodami czy Komora Michałowice, której strop utrzymuje niezwykła drewniana konstrukcja przywodząca na myśl gotyckie katedry lub kopalnię Moria z „Władcy Pierścieni”.
Nową atrakcją kopalni soli w Wieliczce stała się w ostatnich latach Trasa Górnicza. W kasku i czołówce na głowie oraz górniczym kombinezonie, wspólnie z przewodnikiem można spróbować sił w kuciu soli kilofem, ciągnięciu wózków z urobkiem czy napędzaniu koła czerpakowego. Trasa cieszy się szczególnym zainteresowaniem wśród grup szkolnych.
Niesłusznie pozostającą w cieniu Wieliczki kopalnię soli w Bochni wyróżnia starszy rodowód oraz unikatowe zabytki techniki, takie jak okazjonalnie uruchamiany system wind napędzanych maszyną parową. Po podziemnym solankowym kanale można przepłynąć łodzią niczym w Wenecji, a analogiczna kaplica św. Kingi i solne figury, choć skromniejsze, w równym stopniu zachwycają kunsztem rzeźbiarzy-górników. W komorach kopalni organizowane są m.in. maratony spinningu oraz 12-godzinny podziemny bieg sztafetowy w pętli o długości 2,5 kilometra.
Dla dzieci wizyta w kopalniach jest ogromnym przeżyciem, szczególnie jeśli trasa zwiedzania jest dopasowana do ich potrzeb. W towarzystwie Skarbnika – tajemniczego ducha kopalni ze słowiańskich wierzeń można zwiedzać zarówno kopalnię w Bochni (Rodzinne zwiedzanie Królestwa Skarbnika), jak w Wieliczce, gdzie na trasie można dodatkowo spotkać Soliludki – skrzaty, które przed wiekami zeszły pod ziemię, by zbudować tam swoją podziemną krainę (Solilandia). Niezależnie od pory roku i pogody na powierzchni warto zadbać o czapki i ciepłe ubranie – stała temperatura w kopalniach waha się od 17 do 18 stopni Celsjusza, a także wygodne buty do pokonywania stopni.
Wizyta w małopolskich kopalniach soli to nie tylko niezwykła lekcja historii, ale okazja do zaczerpnięcia powietrza wysoko nasyconego jonami sodu, potasu, magnezu i wapnia, korzystnego dla zdrowia i przyciągającego od lat turnusy kuracjuszy.
Uzdrowisko Kopalnia Soli Wieliczka specjalizuje się w profilaktyce i leczeniu chorób układu oddechowego, z wykorzystaniem walorów podziemnego mikroklimatu. Pobyt 135 metrów pod ziemią działa kojąco na schorzenia układu oddechowego i dolegliwości alergiczne. Lecznicze powietrze pozytywnie wpływa zarówno na nastrój, jak i kondycję całego organizmu. Uzdrowisko świadczy usługi medyczne dla dorosłych jak i dzieci w szczególności w dziedzinie pulmonologii, laryngologii oraz alergologii.
Leczniczym mikroklimatem może poszczycić się również Kopalni Soli w Bochni. Badania mikrobiologiczne i palinologiczne powietrza kopalnianego wykazały jego wyjątkową czystość pod względem mikrobiologicznym porównywalną do pomieszczeń zabiegowych. Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochna to unikatowy na skalę światową ośrodek, zajmujący się nowatorską metodą rehabilitacji i leczeniem schorzeń układu oddechowego w oparciu o naturalny mikroklimat podziemnych komór solnych. Przesiąknięte solą powietrze łagodzi objawy alergii i wzmacnia odporność organizmu. Do największych i najpiękniejszej spośród wszystkich komór wydrążonych w bocheńskiej kopalni należy komora Ważyn zlokalizowana na głębokości 248 metrów.
Więcej o mikroklimacie małopolskich uzdrowisk można przeczytać na stronie.
Żadne zdjęcia i opisy nie są w stanie oddać głębi, dosłownie i w przenośni, podziemnych labiryntów w Wieliczce i w Bochni. To trzeba po prostu zobaczyć!