Średniowieczny układ urbanistyczny

Czy wiecie, że pierwsze wzmianki na temat Bobowej pochodzą już z XIV wieku? Wtedy to, od 1339 roku pierwszymi właścicielami ziemskimi Bobowej byli rycerze z możnego małopolskiego rodu Gryfitów. Z biegiem lat miasto przechodziło w ręce kolejnych rodów, przed II wojną utraciła prawa miejskie, które odzyskała dopiero w 2009 roku. Do dziś jednak zachował się w miasteczku średniowieczny układ rynku i ulic. Na czterobocznym rynku znajduje kapliczka z figurą świętego Floriana, która pochodzi z przełomu XVIII/XIX w., a także fontanna z figurą Koronczarki Bobowskiej.

Szlak Kultury Żydowskiej

Bobowa to także miejscowość, w której splata się historia kultury chrześcijańskiej i żydowskiej. Żydzi sprowadzili się do Bobowej w 1732 roku z inicjatywy Michała Jaworowskiego, którego celem było przywrócenie aktywności handlowej w miasteczku. To oni byli właścicielami większości sklepów i części warsztatów rzemieślniczych. Tak więc w XVIII wieku powstała w Bobowej gmina żydowska i wybudowana została synagoga. Miasteczko stało się jednym z największych ośrodków chasydyzmu na ziemiach polskich, a do grobu cadyka Bobowej Salomona ben Natana Halberstama, który cieszył się wielkim autorytetem, do dziś pielgrzymują Żydzi z całego świata. Dziś można wędrować po Bobowej Szlakiem Kultury Żydowskiej. We wnętrzu synagogi można zobaczyć przede wszystkim najlepiej zachowaną w Małopolsce, XVIII-wieczną oprawę aron ha-kodesz, czyli szafy przeznaczonej na zwoje Tory. Wokół stiukowych kolumn oplecionych winoroślą widoczna jest polichromia z motywami roślinnymi i zwierzęcymi, m.in. z gryfami symbolicznie adorującymi tablice Dekalogu. Synagoga jest do dziś czynnym miejscem kultu. Mieści się w niej także muzeum judaików i warsztat koronkarski. Drugim miejscem związanym z kulturą żydowską jest Dom Markusa Jakuba Landaua. W domu prezentowane są cenne żydowskie pamiątki, przedmioty codziennego użytku, zeszyty, dokumenty, kałamarze. We wnętrzach można poczuć wyjątkowy klimat przybliżający historię bobowskich Żydów – mieszkańców miasteczka i ich losach. Przy pięknej pogodzie warto przespacerować się także na cmentarz żydowski, na którym zachowało się ok. 200 macew oraz słynny ohel (grobowiec z drzwiczkami i okienkami) wzniesiony ku czci cadyka Szlomo Halberstama, wnuka jednego z najsłynniejszych chasydzkich cadyków.

Bobowskie koronki klockowe

Przede wszystkim jednak Bobowa słynie z manufaktury koronek – ręcznie wykonywanych, polskich odmian lnianej koronki klockowej. Koronki bobowskie na tle innych wyróżnia tradycyjny sposób wiązania nici lnianych, które są nawinięte na zakończone szpulkowo i toczone na okrągło klocki drewniane. Poszczególne nici są kolejno zaczepiane o szpilki wpięte w poduszkę, na której umieszczony jest wzór. Nici są przeplatane w różnej gęstości, zależnie od wybranego wzoru i rodzaju koronki. Koronki bobowskie charakteryzują się także wyjątkową delikatnością i wzoru i niezwykle precyzyjnym splotem. Kobiety zajmują się wyrabianiem koronek w Bobowej od niepamiętnych czasów. Jak podają źródła, historia wyrabiania koronek w Bobowej ma swoje początki już w XVI wieku. Do rozpowszechnienia sztuki koronkarstwa w Polsce przyczyniła się Królowa Bona, która sama zajmowała się szyciem koronek i sprowadziła sztukę ich wytwarzania z Włoch.

Galeria Koronki Klockowej

Aby zgłębić tajniki unikatowej koronki bobowskiej warto zajrzeć na ekspozycję w sali Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowej, w której prezentowana jest historia i przekrój sztuki koronkarskiej. W Galerii Koronki Klockowej eksponowane są zarówno najstarsze wzory i realizacje koronek bobowskich jak również współczesne przykłady rękodzieła koronkarskiego oraz pamiątki z wystaw zagranicznych. Co ciekawe, tylko w 17 miejscach w Europie wyrabia się dziś koronkę klockową, jednym z nich jest Bobowa, perła powiatu gorlickiego. Warto więc wybrać się tutaj i zapoznać z bogatym dziedzictwem kulturowym regionu.

Zamek i inne atrakcje

W Bobowej znajduje się także niewielki zamek, który wzniesiony został w XVII wieku. Co ciekawe obiekt od 1887 roku należał do rodziny Długoszowskich m.in. do adiutanta marszałka Piłsudskiego - Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, który wychował się w Bobowej. Z zabytków sakralnych warto odwiedzić kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych, który zachował do dziś swój gotycki charakter. Z budowlą związana jest ciekawa historia, bowiem od 1529 roku kościół był kolegiatą, która w latach 1561-1593 zamieniona została na zbór luterański. We wnętrzach znajduje się bardzo cenny obraz autorstwa Jacka Malczewskiego przedstawiający Ukrzyżowanie, natomiast w barokowej kaplicy można podziwiać obraz Feliksa Hanasza z 1851 roku. Drugim ciekawym obiektem jest kościół pod wezwaniem świętej Zofii, którego powstanie datuje się na drugą połowę XV wieku. Zbudowana z łupanych kamieni świątynia jest doskonałym przykładem gotyckiej architektury sakralnej. Budowla składa się z wieżyczki na sygnaturkę oraz gotyckiego portalu schodkowego, który zdobi wejście od strony zachodniej, dach kościoła jest kryty gontem.

Zobaczcie inne najpiękniejsze miasteczka Małopolski:

• Dobczyce – między historią i wielkim jeziorem
• Lanckorona – miasto aniołów i zakochanych
• Słynne miasta słynnych ludzi
• Wieliczka to nie tylko Kopalnia Soli
• Biecz - jedno z największych miast dawnej Polski
• Kalwaria Zebrzydowska – światowe dziedzictwo i inne wspaniałości
• Małopolskie małe miasteczka pełne wielkiej historii