Pierwsi osadnicy żydowscy pojawili się w Nowym Sączu zapewne już w XV w, jednak systematyczne osadnictwo przypada na okres od drugiej połowy XVII w., kiedy zaistniała na terenie miasta samodzielna gmina żydowska. Pierwszą murowaną synagogę wzniesiono ponad sto lat później, bo w 1780 r. Największy rozkwit społeczność żydowska Nowego Sącza przeżywała w XIX i XX wieku. W życiu religijnym i społecznym miasta Żydzi stanowili element wielobarwnej mozaiki. Poza główną synagogą tzw. Synagogą Grodzką w okresie międzywojennym, kiedy Żydzi stanowili 1/3 mieszkańców miasta, na terenie Nowego Sącza znajdowało się około 20 mniejszych modlitewni. Warstwy zamożniejsze ulegały stopniowej asymilacji i zmianom społecznym. Tuż obok rozkwitała mistyczna pobożność chasydów. To właśnie w Nowym Sączu założył swój dwór protoplasta dynastii Cadyków Halberstamów, nazywany Chaimem Sandzerem - Chaimem z Nowego Sącza, autor wybitnego dzieła Diwrei Chaim [Słowa Chaima]. Zdecydowana większość sądeckich Żydów zginęła w czasie II wojny światowej. Nieliczni, którzy przeżyli, wyjechali na przełomie lat 1968-69. Od lat 90. działa na powrót w Nowym Sączu jedyna czynna w Polsce chasydzka modlitewnia, mieszcząca się w budynku Bajs Nusn-dom Natana, ufundowana przez chasyda Natana Kriszera na przełomie XIX i XX wieku.