Czy jest Dolina Karpia?
Dolinę Karpia tworzy siedem małopolskich gmin powiatów oświęcimskiego i wadowickiego: Brzeźnica, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów, Spytkowice, Tomice i Zator. To również, a może i przede wszystkim, teren historycznego zagłębia hodowli karpia rozciągający się na setkach hektarów w dolinie Wisły, Skawy i Wieprzówki.
Dolina Karpia to miejsce atrakcyjne turystycznie i wyjątkowe przyrodniczo, w którym każdy, mały i duży, znajdzie coś dla siebie. Niezwykle dziś popularna chociażby z powodu ciekawych i ekstremalnych parków rozrywki, da się poznać z zupełnie innej strony, jeśli tylko wsiądziemy do kajaka albo na rower. Dolina Karpia to ostoja ptaków o znaczeniu europejskim, chronionych na obszarach Natura 2000 (Dolina Dolnej Skawy; Wiśliska) i w Rezerwacie Przyrody Przeciszów. Żyją tu gatunki flory i fauny zagrożone wyginięciem, na czele ze ślepowronem – symbolem regionu. Lęgną się tutaj również podgorzałka, mewa czarnogłowa i rybitwa białowąsa.
Tu poczujemy klimat dawnego Księstwa Zatorskiego z jego bogatą kulturą i historią, która pozostawiła swój ślad na zamkach, w okolicznych pałacach i kościołach. Na szlaku spotkamy lokalnych wytwórców, którzy podzielą się swoją pasją do pszczelarstwa, wikliniarstwa, ceramiki, malarstwa, kulinariów i zaproszą do wyjątkowego muzeum – Ekomuzeum Doliny Karpia. W lecie natomiast na Święto Karpia w Zatorze – coroczne artystyczno-kulinarne wydarzenie, hucznie obchodzony festiwal tradycji i folkloru w roli głównej z karpiem, na które przyjeżdża coraz więcej gości, zwabionych zapachem wędzonej i smażonej ryby oraz niepowtarzalną atmosferą zabawy na zatorskim rynku.
Karp Zatorski
Karp Zatorski, rozpoznawany po łuskach, uchodzi za króla. Nigdy nie brakowało go na królewskich stołach, dlatego też nazywany jest również Królewskim. To jeden z sześciu małopolskich produktów o Chronionej Nazwie Pochodzenia. Wyróżnia się dużą masą mięsną, delikatnym smakiem, świeżym zapachem i oliwkowo – niebieskim kolorem.
Odmiana powstała w ciągu wielowiekowego procesu hodowli i krzyżowania rodzimej linii karpia polskiego z liniami: węgierską, jugosłowiańską, gołyską i izraelską. Zapoczątkowali go prawdopodobnie już w średniowieczu cystersi, którzy trudnili się gospodarką rybacką i zakładaniem stawów hodowlanych. Dzisiaj stawy rybne zajmują obszary setek hektarów, rozciągając się w dolinie Wisły, Skawy i Wieprzówki, głównie na terenie trzech sąsiadujących ze sobą gmin: Zator, Przeciszów i Spytkowice. Najwięcej łowi się go na terenie Zatora – stąd nazwa karpia.
Ekomuzeum Doliny Karpia
Wycieczkę w Dolinę Karpia zaplanujmy z Ekomuzeum Doliny Karpia – to ewenement! Sieć atrakcji rozproszonych w okolicach Zatora, prezentujących na żywo dziedzictwo przyrodnicze, historyczne i kulturowe związane z hodowlą ryb w Dolinie Karpia. Pozwala dotknąć i poczuć, w wyjątkowy sposób doświadczyć atrakcji regionu: posmakować lokalnej kuchni, podziwiać malownicze krajobrazy, poznać unikatową przyrodę i dowiedzieć się, na czym polega gospodarka stawowa. To również okazja do spotkania z pasjonatami, którzy nie tylko opowiadają o swojej działalności, prezentują niezwykłe wyroby, ale też uczą jak można je zrobić samemu. To również prawdziwy skarbiec różnych aktywności, które przybliżają zanikające zawody lokalnych rzemieślników:
- w gospodarstwie wikliniarskim Wiklinex obejrzeć można plantację wikliny, prześledzić proces jej obróbki i zobaczyć, na czym polega trudna sztuka wyplatania, a podczas warsztatów samodzielnie wykonać prawdziwe cudeńka
- w Pracowni Ceramicznej Farfurka w Witanowicach poznamy techniki pracy z gliną oraz poszczególne etapy tworzenia ceramiki użytkowej i artystycznej
- w Galerii Sztuki Bałysówka w Tomicach, urządzonej w zabytkowym drewnianym domu, podczas warsztatów ceramicznych poznamy ciekawy japoński sposób wypalania ceramiki RAKU,
- w Pracowni Twórczej Bę202 w Bęczynie pod opieką artysty plastyka można rozwinąć swoje umiejętności, szkoląc warsztat i stymulując wyobraźnię bawiąc się grafiką 2D i projektowaniem; na miejscu można zakupić oryginalne wyroby artystyczne inspirowane sztuką ludową
Wycieczkę atrakcjami Ekomuzeum ułatwia aplikacja mobilna Ekomuzeum Doliny Karpia (do pobrania w sklepach Google Play i AppStore) – pozwala skorzystać z pełnej, bogatej i atrakcyjnej oferty Ekomuzeum i najciekawszych tras turystycznych (ścieżki Nordic Walking, trasy rowerowe, questy, ścieżki przyrodnicze). Podpowie gdzie dobrze zjeść, zanocować, wypocząć na łonie natury czy też świetnie się bawić na cyklicznych wydarzeniach. Funkcja augmentem reality wyświetla na ekranie obiekty z wybranej kategorii, znajdujące się w polu widzenia aparatu fotograficznego.
Rower, kajak i samolot, a nawet najwyższy i najszybszy w Europie mega coaster
Ekomuzeum Doliny Karpia z pewnością podpowie wiele atrakcyjnych i niezapomnianych wycieczek. Niesamowitych wrażeń z pewnością dostarczą również te atrakcje, na które zwracamy uwagę poniżej:
Osiek - Piotrowice - Łowiczki - Grodzisko - Bachowice - Zygodowice - Tłuczań - Marcyporęba – Brzeźnica (86,9 km; poziom średni)
Oplata pętlą atrakcyjny przyrodniczo obszar siedmiu małopolskich gmin położonych w dolinie Wisły i Skawy (Brzeźnica, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów, Spytkowice, Tomice i Zator). Biegnie wśród pól, łąk, rozlewisk i stawów rybnych. Pozwala podziwiać piękne naturalne krajobrazy z wtopioną w nie gospodarką rolną i rybacką. Dobrze się rozglądajcie, przy odrobinie szczęścia wśród wodnych zarośli spotkać można zagrożone (ślepowron) lub egzotyczne (pelikan różowy) gatunki ptaków. Trasa biegnie bowiem przez obszary chronione Natura 2000 – obszar Dolina Dolnej Skawy i obszar Wiśliska, ponadto Rezerwat Przyrody Przeciszów i Rudniański Park Krajobrazowy. Czekają na Was również ciekawe obiekty turystyczne: dwór z XVIII wieku (Brzeźnica), zamek z XVI wieku (Spytkowice), Izba Regionalna Doliny Karpia (Osiek), stary Kościół pw. Św. Mikołaja (Polanka Wielka).
Spływ kajakowy Wisłą i Skawą
Spływ kajakami turystycznymi, częściowo wzdłuż ścieżki ornitologicznej, malowniczą Wisłą czy też na swój sposób dziką Skawą.
Dolina Karpia z lotu ptaka
W Gierałtowiczkach powstało lotnisko oferujące loty wiatrakowcem – to niezapomniane doświadczenie i niesamowite wrażenia widokowe, bowiem wiatrakowce mają albo duże przeszkolone szyby, albo też otwartą kabinę bez szyb.
Zatorland – największy na świecie ruchomy dinozaur
Park rozrywki dla najmłodszych składający się trzech parków tematycznych z lunaparkiem: Parku Dinozaurów, Parku Mitologii, Parku Owadów. W Parku Dinozaurów zobaczysz największego na świecie ruchomego dinozaura (Argentynozaur), w ulokowanym w dużej części na wodzie Park Mitologii – greckich bogów, bohaterów oraz mityczne stworzenia, a w Parku Owadów – owady ludzkich rozmiarów.
Energylandia – najwyższy i najszybszy w Europie mega coaster
Energylandia, najsłynniejsza atrakcja Zatoru i Doliny Karpia – największy park rozrywki w Polsce, który cały czas się rozbudowuje i rozwija. Obecnie jest już w nim 15 kolejek górskich, pięć stref tematycznych oraz ponad 100 atrakcji, w tym park wodny Energylandia Water Park. Towarzyszą im restauracje, bary, sklepy z pamiątkami i sceny, na których prezentowane są krótkie widowiska. Od sezonu 2018 bezsprzecznie króluje tutaj najwyższy i najszybszy w Europie mega coaster Hyperion oraz światowy rekordzista wśród wodnych rollercoasterów Speed.