Judaizm jest monoteistyczną religią Żydów. Opiera się na przekonaniu o posłannictwie Żydów, z racji przymierza, które Bóg zawarł z nimi, jako narodem wybranym. Znakiem miało być obrzezanie Izaaka, syna Abrahama. Pozostaje ono do dziś nakazem dla wyznawców płci męskiej. Podstawę religii jest boskie prawo pisane – Dekalog. Zostało nadane Żydom, za pośrednictwem Mojżesza na Górze Synaj. Nazywane Torą lub Pięcioksięgiem Mojżeszowym. Drugą świętą księgą judaizmu jest Talmud – prawo ustne, zawierający rabinistyczne interpretacji Tory. Oba teksty są istotą religii i tożsamości. Świętym miejscem judaizmu była Świątynię Jerozolimską.  Wzniesiona przez króla Salomona w X w. p.n.e., została zniszczona w wieku VI p.n.e. przez Babilończyków, którzy uprowadzili naród do niewoli (tzw. babilońskiej). Po upadku Babilonii, Żydzi powrócili do Jerozolimy i odbudowali Świątynię (tzw. II Świątynia). Przetrwała do najazdu Rzymian w 70/71r n.e. Ocalał tylko fragment muru zabudowań świątynnych (tzw. Mur Płaczu) będący obecnie miejscem kultu. Zburzenie II Świątyni spowodowało rozproszenie Żydów tzw. diasporę.

Judaizm nie jest jednolity, w jego łonie zrodziło się wiele nurtów. Podstawowymi są: judaizm ortodoksyjny, konserwatywny i reformowany. Do Polski Żydzi dotarli w XII-XIII w., głównie z obszarów niemieckich. Znaleźli sprzyjające warunki do rozwoju i bezpieczeństwo, które zapewniały im przywileje królewskie. W ciągu wieków stali się największą po chrześcijanach grupą religijną w Rzeczypospolitej, tu zamieszkiwała 1/3 wszystkich Żydów europejskich. Na obszarze Polski i dzisiejszej Ukrainy narodził się chasydyzm, nurt religijny oparty na mistycznej pobożności. Na jego czele stali cadycy. Chasydzi zamieszkiwali małe miasteczka, w których do dziś zachowały się ohele-groby cadyków (np. Leżajsk, Bobowa). Pielgrzymują do nich chasydzi z całego świata. 

W czasie II wojny większość społeczności żydowskiej została wymordowana. Wg różnych szacunków obecnie w Polsce zamieszkuje od 10 tys. do 100 tys. wyznawców judaizmu. Skupieni są w dużych miastach m.in. Warszawie, Krakowie, Łodzi. Rytm życia Żydom wyznacza kalendarz obrzędowy. Święta dzielą się na dwie kategorie: nakazane przez Torę oraz ustanowione na pamiątkę wydarzeń z historii narodu.

Pierwsza obejmuje święta pielgrzymie: Pesach (pamiątka wyprowadzenia z niewoli egipskiej i narodzinach narodu, jako wolnej nacji), Szawout (święto nadanie Tory), Sukkot (związane z 40-letnią wędrówką do Ziemi Obiecanej); cotygodniowy szabat (pamiątka odpoczynku Boga po stworzeniu świata) oraz święta: Rosz-ha-Szana (Nowy Rok) i Jom Kipur (dzień Pojednania z Bogiem). Druga kategoria obejmuje–Chanukę (święto cudu rozmnożenia oliwy w Świątyni po powstaniu Machabeuszy) oraz Purim (święto losów związane z ocaleniem narodu żydowskiego w perskiej Suzie, nazywane też karnawałem żydowskim).

Obecnie głównym wydarzeniem przypominającym historię i kulturę społeczności żydowskiej w Małopolsce jest Festiwal Kultury Żydowskiej odbywający z końcem czerwca  na krakowskim Kazimierzu – dawnej żydowskiej dzielnicy miasta. Prężnie działa również Centrum Żydowskie w Oświęcimiu, prowadzące m.in. projekt edukacyjny dla młodzieży „Oszpicin”. W sąsiednim Chrzanowie co roku w lutym odbywają się dni kultury żydowskiej. Na terenie wschodniej Małopolski ( m.in. Tarnów, Dąbrowa Tarnowska, Bobowa) co roku w czerwcu odbywa się festiwal „Galicjaner Sztetl” czyli Dni Pamięci Żydów Galicyjskich.